टेस्लाका मालिक एलन मस्कको स्टार्टअप न्यूरालिंकले शल्यक्रियामार्फत मानव मस्तिष्कमा एउटा चिप प्रत्यारोपण गरेको छ । यो यन्त्र एउटा सानो सिक्काको आकारको हो, जसले मानव मस्तिष्क र कम्प्युटरबीच प्रत्यक्ष सञ्चार च्यानल सिर्जना गर्नेछ ।

यदि मानव परीक्षण सफल भयो भने, दृष्टिविहीन व्यक्तिहरूले चिप मार्फत हेर्न सक्षम हुनेछन् भने पक्षघातका बिरामीले हिँड्न र कम्प्युटर चलाउन सक्नेछन् । कम्पनीले यो चिपको नाम ‘लिंक’ राखेको छ ।

मस्कले भने– बिरामी निको भैरहेको छ
मस्कले आफ्नो एक्स पोष्टमा लेखेका छन्, ‘पहिलो पटक हाम्रो कम्पनी न्यूरालिङ्कले मानिसमा उपकरण प्रत्यारोपण गरेको छ । बिरामी निको भैरहेको छ । प्रारम्भिक नतिजा आशाजनक छ।’

मस्कले अर्को पोस्टमा लेखेका छन्, ‘यस डिभाइसको माध्यमबाट तपाईले आफ्नो फोन, कम्प्युटर र अन्य कुनै पनि उपकरणलाई सोचेर मात्र नियन्त्रण गर्न सक्नुहुन्छ। प्रारम्भिक प्रयोगकर्ताहरू ती हुनेछन् जसको हातखुट्टाले काम गर्न छोडेको छ।

सेप्टेम्बर २०२३ मा स्वीकृति दिइएको थियो
सेप्टेम्बर २०२३ मा, मस्कको ब्रेन-चिप कम्पनी न्यूरालिंकले आफ्नो पहिलो मानव परीक्षणको लागि स्वतन्त्र संस्थागत समीक्षा बोर्डबाट भर्ती स्वीकृति प्राप्त गर्यो । अर्थात्, अनुमोदन पछि, न्यूरालिंकले मानव परीक्षणका लागि मानिसहरूलाई भर्ती गर्नेछ र तिनीहरूमा यो उपकरण परीक्षण गर्नेछ।

अध्ययन पूरा हुन करिब ६ वर्ष लाग्नेछ
न्यूरालिंकका अनुसार पाठेघरको मेरुदण्डमा चोटपटक वा एमियोट्रोफिक लेटरल स्क्लेरोसिस (एएलएस)का कारण क्वाड्रिप्लेजिया भएका व्यक्तिहरूमा परीक्षण भइरहेको छ। यस परीक्षणमा सहभागीहरूको उमेर न्यूनतम २२ वर्ष हुनुपर्छ। अध्ययन पूरा हुन करिब ६ वर्ष लाग्नेछ। यस अवधिमा सहभागीले प्रयोगशालामा जाने र आउने यात्रा खर्च प्राप्त गर्नेछन्।

परीक्षणहरू मार्फत, कम्पनीले यो उपकरणले बिरामीहरूमा कसरी काम गरिरहेको छ भनेर हेर्न चाहन्छ। मे मा, कम्पनीले परीक्षणको लागि अमेरिकी खाद्य र औषधि प्रशासन (एफडीए) बाट स्वीकृति प्राप्त गर्यो।

न्यूरालिंक उपकरण के हो?

१ . फोन सिधै मस्तिष्कमा जडान हुनेछ
न्यूरालिंकले “लिंक ” भनिने सिक्का आकारको यन्त्र सिर्जना गरेको छ । यो यन्त्रले मस्तिष्क गतिविधि (न्यूरल इम्पल्स) मार्फत कम्प्युटर, मोबाइल फोन वा अन्य कुनै पनि उपकरणको प्रत्यक्ष नियन्त्रणलाई सक्षम बनाउँछ। उदाहरणका लागि, पक्षाघातबाट पीडित व्यक्तिले मस्तिष्कमा चिप प्रत्यारोपण गरेपछि माउसको कर्सर कसरी सार्न चाहन्छ भन्ने सोचेर मात्र माउस कर्सर सार्न सक्षम हुनेछ।

२. कस्मेटिक रूपमा अदृश्य चिप
“हामी पूर्ण रूपमा प्रत्यारोपण गर्न मिल्ने, कस्मेटिक रूपमा अदृश्य मस्तिष्क-कम्प्यूटर इन्टरफेस डिजाइन गर्दैछौं, ताकि तपाईं जहाँ गए पनि कम्प्युटर वा मोबाइल उपकरण नियन्त्रण गर्न सक्नुहुन्छ,” न्यूरालिङ्कले भने। माइक्रोन-स्केल थ्रेडहरू मस्तिष्कको क्षेत्रहरूमा घुसाइनेछ जसले आन्दोलनलाई नियन्त्रण गर्दछ। प्रत्येक थ्रेडमा धेरै इलेक्ट्रोडहरू हुन्छन् जसले तिनीहरूलाई प्रत्यारोपणमा जोड्दछ, जसलाई “लिङ्कहरू” भनिन्छ।

३.रोबोटिक प्रणाली डिजाइन
कम्पनीले भने कि लिङ्कहरूमा थ्रेडहरू यति राम्रो र लचिलो छन् कि तिनीहरूलाई मानव हातले सम्मिलित गर्न सकिँदैन। यसका लागि कम्पनीले रोबोटिक प्रणालीको डिजाइन गरेको छ जसको माध्यमबाट धागोलाई बलियो र प्रभावकारी रूपमा प्रत्यारोपण गर्न सकिन्छ।

यसका साथसाथै न्युरालिङ्क एप पनि यस्तो डिजाइन गरिएको छ कि तपाईले आफ्नो किबोर्ड र माउसलाई सिधै दिमागको गतिविधि मार्फत नियन्त्रण गर्न सक्नुहुन्छ।

उपकरण पनि चार्ज गर्न आवश्यक हुनेछ। यसका लागि, एक कम्प्याक्ट इन्डक्टिव चार्जर पनि डिजाइन गरिएको छ जसले ब्याट्रीलाई बाहिरी रूपमा चार्ज गर्न इम्प्लान्टसँग ताररहित रूपमा जडान गर्दछ।

मस्तिष्क-कम्प्यूटर इन्टरफेस प्रविधिबाट बनेको चिप
एलन मस्कले चिप बनाएको प्रविधिलाई ब्रेन-कम्प्युटर इन्टरफेस वा छोटकरीमा बीसीआई भनिन्छ। अन्य धेरै कम्पनीहरूले पनि वर्षौंदेखि यसका लागि काम गरिरहेका छन्।

यस प्रणालीले मस्तिष्कमा राखिएका साना इलेक्ट्रोडहरू प्रयोग गर्दछ जुन नजिकैको न्यूरोन्सबाट “पढ्न” संकेत गर्दछ। सफ्टवेयरले त्यसपछि यी संकेतहरूलाई आदेश वा कार्यहरूमा डिकोड गर्दछ, जस्तै कर्सर सार्न वा हात हल्लाउन ।